Wat is een VAR-verklaring?

De VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie) was een verklaring die zelfstandig ondernemers in Nederland konden aanvragen bij de Belastingdienst om duidelijkheid te krijgen over hun arbeidsrelatie. Het was bedoeld om te bepalen of er sprake was van een dienstverband of dat de ondernemer terecht als zzp'er (zelfstandige zonder personeel) werd beschouwd. De VAR-verklaring gaf ondernemers zekerheid over de vraag of ze belasting moesten inhouden op hun inkomsten, en of zij als zelfstandige konden worden gezien in plaats van als werknemer.

Waarom was de VAR-verklaring belangrijk?

Beveiliging van de belastingstatus: De VAR-verklaring zorgde voor zekerheid voor zowel de ondernemer als de opdrachtgever over de belastingstatus van de samenwerking.
Voorkomen van naheffingen: Door een VAR-verklaring te verkrijgen, konden ondernemers voorkomen dat ze later door de Belastingdienst als werknemer werden aangemerkt, wat zou kunnen leiden tot naheffingen van belasting en premies.
Beperkingen bij het inhuren van zelfstandigen: Voor bedrijven was de VAR-verklaring een manier om te bevestigen dat ze hun zelfstandige inhuur correct hadden geregeld en dat ze geen loonheffingen hoefden in te houden.

Hoe werkte de VAR-verklaring?

De VAR-verklaring was een document dat de Belastingdienst verstrekte nadat een zzp'er had aangetoond dat hij of zij aan de voorwaarden voldeed om als zelfstandige in aanmerking te komen. De VAR-verklaring was van toepassing op contracten tussen zelfstandigen en hun opdrachtgevers. De ondernemer moest een aanvraag indienen bij de Belastingdienst, waarin hij of zij aangaf welk type werk werd verricht. Afhankelijk van het type werk, werden drie soorten VAR-verklaringen afgegeven:

VAR-loon: Dit werd afgegeven wanneer er een arbeidsovereenkomst werd verondersteld, en de zzp'er als werknemer zou worden gezien.
VAR-werkzaamheden: Dit werd afgegeven wanneer de Belastingdienst erkende dat de werkzaamheden als zelfstandige werkzaamheden werden beschouwd.
VAR-winst: Dit werd afgegeven aan ondernemers die volledig als zelfstandige werkten, zonder afhankelijkheid van één opdrachtgever.

De vervanging van de VAR-verklaring

De VAR-verklaring werd in 2016 afgeschaft en vervangen door de modelovereenkomst. Dit werd gedaan om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en om de arbeidsrelaties tussen zelfstandigen en opdrachtgevers transparanter te maken. De nieuwe regeling houdt in dat zzp'ers en opdrachtgevers vooraf afspraken maken over de arbeidsrelatie in de modelovereenkomst. Deze overeenkomst moet door de Belastingdienst goedgekeurd worden om juridische zekerheid te bieden over de arbeidsrelatie.

Wat zijn de gevolgen van het afschaffen van de VAR-verklaring?

Na de afschaffing van de VAR-verklaring moeten zzp'ers en opdrachtgevers met de modelovereenkomst werken. Dit heeft de volgende gevolgen:

Meer duidelijkheid: De modelovereenkomst biedt beide partijen duidelijkheid over de arbeidsrelatie en zorgt ervoor dat de zelfstandige niet onterecht als werknemer wordt aangemerkt.
Verplichte goedkeuring: De modelovereenkomst moet vooraf door de Belastingdienst worden goedgekeurd, zodat zzp'ers zeker weten dat de overeenkomst voldoet aan de eisen van de Belastingdienst.
Verhoogd risico bij controle: Als de Belastingdienst achteraf de relatie tussen de zzp'er en opdrachtgever als een verkapt dienstverband beschouwt, kan er alsnog een naheffing van belasting en premies volgen, ook al is de modelovereenkomst goedgekeurd.

Wat is het verschil tussen de VAR-verklaring en de Modelovereenkomst?

De belangrijkste verschillen tussen de VAR-verklaring en de modelovereenkomst zijn als volgt:

VAR-verklaring: De VAR was een verklaring die door de Belastingdienst werd afgegeven, waarin werd aangegeven of er sprake was van een dienstverband of zelfstandigheid. De VAR bood zekerheid voor zowel de ondernemer als de opdrachtgever over de belastingverplichtingen.
Modelovereenkomst: De modelovereenkomst is een vooraf opgestelde overeenkomst tussen de zzp'er en de opdrachtgever, waarin de arbeidsrelatie wordt beschreven. Deze overeenkomst moet door de Belastingdienst worden goedgekeurd om juridische zekerheid te bieden over de status van de zzp'er.

Voordelen van de Modelovereenkomst

De modelovereenkomst biedt verschillende voordelen voor zowel zelfstandigen als opdrachtgevers:

Juridische zekerheid: De modelovereenkomst biedt zekerheid voor beide partijen, omdat deze goedgekeurd moet worden door de Belastingdienst, wat voorkomt dat er achteraf belastingverplichtingen ontstaan.
Flexibiliteit: De modelovereenkomst kan worden aangepast aan de specifieke situatie van de zzp'er en de opdrachtgever, waardoor deze geschikt is voor diverse soorten werkzaamheden.
Vermijden van schijnzelfstandigheid: De modelovereenkomst zorgt ervoor dat de arbeidsrelatie tussen zzp'ers en opdrachtgevers wordt gecategoriseerd en dat misbruik van de zelfstandigheid wordt tegengegaan.

Nadelen van de Modelovereenkomst

Er zijn ook enkele nadelen aan de modelovereenkomst:

Goedkeuring vereist: De modelovereenkomst moet door de Belastingdienst worden goedgekeurd. Dit kan tijd kosten en moet zorgvuldig worden opgezet om ervoor te zorgen dat deze voldoet aan de eisen van de Belastingdienst.
Risico op naheffingen: Hoewel de modelovereenkomst zekerheid biedt, kan de Belastingdienst alsnog beslissen dat de overeenkomst niet correct is, wat kan leiden tot naheffingen en belastingaanslagen voor de opdrachtgever of de zzp'er.
Administratieve last: Het moet vooraf worden goedgekeurd en is dus meer administratief werk voor zowel de zzp'er als de opdrachtgever.

Veelgestelde vragen over de VAR-verklaring

Wat moet ik doen als ik de VAR-verklaring niet meer kan aanvragen?

Als je de VAR-verklaring niet meer kunt aanvragen, kun je gebruik maken van de modelovereenkomst. Dit biedt de nodige juridische zekerheid over de arbeidsrelatie tussen jou en je opdrachtgever. Zorg ervoor dat je een goedgekeurde modelovereenkomst gebruikt voor je werkzaamheden.

Is de modelovereenkomst verplicht voor elke zzp’er?

De modelovereenkomst is niet verplicht voor elke zzp’er, maar het biedt wel de nodige zekerheid voor zowel de ondernemer als de opdrachtgever. Het is sterk aanbevolen om een goedgekeurde modelovereenkomst te gebruiken om problemen met de Belastingdienst te voorkomen.

Kan ik als zzp’er zonder modelovereenkomst werken?

Ja, het is mogelijk om zonder modelovereenkomst te werken, maar dit verhoogt het risico dat de Belastingdienst de relatie tussen jou en je opdrachtgever als een verkapt dienstverband beschouwt. Dit kan leiden tot naheffingen en boetes. Het is dus verstandig om een modelovereenkomst te gebruiken.